Jak wynika wprost z brzmienia przepisów, tj. z art. 133 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, „ Rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania”. Z tego też wynika, że rodzic który żyje w rozłączeniu z dzieckiem i nie czyni codziennych osobistych starań w jego wychowanie i utrzymanie, obowiązany jest partycypować finansowo w kosztach związanych z zaspokajaniem jego bieżących potrzeb życia codziennego.
W sytuacji, gdy obowiązek alimentacyjny ustalany jest przy rozwodzie małżonków, którzy od chwili zakończenia małżeństwa żyć będą w rozłączeniu, kwestie związane z określeniem wysokości świadczenia alimentacyjnego, do którego płatności będzie zobowiązany rodzic, przy którym dziecko nie będzie przebywać na stałe, może zostać uregulowane jednocześnie w tym postępowaniu. Znacznie ułatwia to i przyspiesza ustalenie wszelkich kwestii związanych z małoletnimi dziećmi stron, które w każdym innym przypadku wymagają zainicjowania nowego postępowania sądowego.
Jednakże występują również sytuacje, w których rodzice pozostają w nieformalnych związkach partnerskich i w przypadku ich zakończenia również istnieje konieczność uregulowania kwestii dotyczących dzieci i ich dalszego funkcjonowania w społeczeństwie.
W takiej sytuacji, ażeby mieć dokument potwierdzający wysokość świadczenia alimentacyjnego przysługującego dziecku od rodzica zobowiązanego do jego regulowania, należy złożyć w odpowiednim sądzie pozew o alimenty, który rozpocznie procedurę ustalania kto i w jakim zakresie winien przyczyniać się do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb dziecka.
Pozew taki powinien być skierowany, zgodnie z art. 32 kodeksu postępowania cywilnego do Sądu Rejonowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby uprawnionej, czyli dziecka. Należy w nim wskazać wszelkie okoliczności, wydatki jak również dowody świadczące o kosztach utrzymania dziecka, do których pokrywania zobowiązani są jego rodzice. Zarówno od wysokości usprawiedliwionych potrzeb dziecka, jak i możliwości finansowych i zarobkowych zobowiązanego, zależy ostatecznie wysokość świadczenia alimentacyjnego, które zostanie orzeczone przez Sąd w toku postępowania.
Wysokość świadczenia wraz ze zmianą okoliczności, wzrostem potrzeb dziecka czy też możliwości finansowych zobowiązanego może ulegać zmianie: podwyższeniu lub obniżeniu. Wszystko uzależnione jest od okoliczności faktycznych na chwilę orzekania przez Sąd o wysokości tego świadczenia.
Pozew o alimenty jest wolny od opłat sądowych.